Budynek pasywny wykorzystuje energię promieni słonecznych, wpadających przez okna, przy jednoczesnym ograniczeniu wydostania się ciepła na zewnątrz. Innymi słowy, w inwestycjach pasywnych nie jest potrzebna dodatkowa instalacja grzewcza oprócz tej „naturalnej”, działającej dzięki odpowiedniej integracji środowiska z budynkiem. Idea pasywności czerpie właśnie z natury i funkcjonowania zgodnie z jej harmonią. Projektując budynek pasywny musimy mieć na względzie taką właśnie filozofię – to nie środowisko dostosowujemy do nowego projektu, ale powstający budynek musi wejść w interakcję z otoczeniem.
W związku z tym decydując się na budynek pasywny w pierwszej kolejności musimy wziąć pod uwagę strefę klimatyczną, w jakiej inwestycja będzie realizowana. Strefy klimatyczne mogą się znacząco różnić warunkami pogodowymi, a to ma duży wpływ na zapotrzebowanie budynku na energię grzewczą. Prawie cała Europa (za wyjątkiem południowych półwyspów, gdzie panuje klimat podzwrotnikowy i skrajnie północnych obszarów-strefa okołobiegunowa) leży w strefie klimatu umiarkowanego, budynki pasywne na tym terenie muszą spełniać pewne parametry. Powinny charakteryzować się niskim zapotrzebowaniem na energię cieplną, wynoszącym 15 kWh/(m2a), co daje 1,5 litra oleju opałowego na m2 w skali roku. W tym miejscu należy wspomnieć także o innym istotnym parametrze europejskich domów pasywnych, którym jest zapotrzebowanie energii dla celów bytowych (np. ogrzanie wody, wentylacja, prąd elektryczny), który łącznie w skali roku nie może przekraczać 120 kWh/(m2a).
Kolejną ważną kwestią przy projektowaniu budynku pasywnego jest ulokowanie budynku względem stron świata oraz tzw. charakterystyka cieplna pomieszczeń. Największe przeszklone powierzchnie powinny być skierowane na południe (wtedy zużycie energii będzie najniższe).
Należy również pamiętać o dodatkowych zewnętrznych przesłonach (polecamy nasz artykuł: „Zewnętrzna przesłona do okien – roleta”), które w okresie letnim zapobiegną nadmiernemu nagrzewaniu się pomieszczeń.
Przy projektowaniu wnętrza budynku należy zwrócić uwagę na funkcje jakie dane pomieszczenie będzie spełniać. W związku z tym przestrzeń sanitarno-higieniczna (czyli tam, gdzie potrzebujemy najwięcej ciepła) powinna być ulokowana z dala od ścian zewnętrznych budynku, tak by uniknąć najwyższych różnic temperatur. Analogicznie, lokalizacja miejsc takich jak klatki schodowe, spiżarnie czy składziki to zdecydowanie północna część budynku, możliwie najbliżej przegród zewnętrznych. Po pierwsze, pomieszczenia te nie potrzebują światła dziennego czy ciepła, a po drugie będą stanowić coś w rodzaju bufora termalnego. Podobnym buforem będzie ogród zimowy zlokalizowany od strony południowej – nie wymaga on ogrzewania, ale dzięki dużej przeszklonej elewacji będzie idealnym przekaźnikiem darmowej energii z promieniowania słonecznego.
Oprócz powyższych zasad dotyczących projektowania domów pasywnych istnieje jeszcze szereg innych, o których warto pamiętać (np. zacienienie obiektami sąsiadującymi lub ochrona przed wiatrem).
Tak więc, w budownictwie pasywnym, ważne są nie tylko użyte technologie, ale również sposób ich zintegrowania z otaczającym światem.
